عصاره گیاهی یا Herbal Extract حاصل فرایند استخراج مواد موثره ی گیاهان با استفاده از یک حلال مناسب می باشد. در این فرایند، قسمتهای مورد نظر گیاه مثل برگ، ساقه یا دانه پس از آسیاب شدن در تماس با حلال مناسب قرار می گیرد. پس از طی زمان مناسب، مواد موثره در اثر حل شدن در حلال از بافت گیاه خارج و در حلال نفوذ می کند. مرحله ی بعدی، جداکردن تفاله ی گیاه از حلالی است که مواد موثره را در خود حل کرده است. پس از جداسازی در صورت لزوم عصاره حاصل باید تغلیظ شود تا درصد ماده خشک آن به سطح مورد نظر برسد.
مواد موثره ی گیاهانی که در صنایع دارویی و بهداشتی، کاربرد دارند به دو صورت در داخل گیاه ذخیره شده اند.
- بخشی از این مواد به صورت اسانس Essential oil یا روغنهای فرار Volatile oil در کپسولهای بسیار کوچکی در بافت قسمتهای مختلف گیاه ذخیره می شوند. این کپسولها در فرایند تقطیر بر اثر گرما شکافته شده و اسانس موجود در آنها به همراه بخار آب از گیاه خارج شده و در قسمت کندانسور مجددا تبدیل به مایع می شود. شرکت استیل صنعت کاشان یکی از معتبرترین شرکتهایی است که دستگاه های تقطیر برای تولید اسانس و عرقیات گیاهی را تولید می نماید.(اطلاعات بیشتر را می توانید در نوشتار اسانس چیست و چگونه تولید می شود بیابید.)
- بخشی دیگر از این مواد موثره ماهیت جامد دارند و با روش تقطیر از گیاه جدا نمی شوند. همچنین گیاهانی مثل حنا و سدر ذاتاً دارای اسانس نیستند و مواد موثره آنها کلا به صورت جامد هستند. یکی از موثرترین روشها برای به دست آوردن این مواد موثره، فرایند استخراج توسط حلال است که حاصل آن به عنوان عصاره های گیاهی شناخته می شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عصاره ها و روش های عصاره گیری به نوشتار روشهای عصاره گیری، مزایا و معایب مراجعه بفرمایید.
- استخراج یا Extraction به چند روش انجام می شود که عبارتند از غوطه وری یا Maceration، پرکولاسیون و سوکسلیشن یا Soxhlet extraction.
