اسانس یکی از مواد موجود در گیاهان معطر و دارویی است که به شکل روغن و از روشی شبیه به تقطیر توسط دستگاه اسانس‌گیر از گیاه استخراج می‌شود و قابل حل شدن در آب نیست. در واقع عطر و بوی گیاهان به دلیل وجود این ماده می‌باشد. اسانس‌ها در هوای آزاد و حرارت محیط تبخیر می‌شوند، از این رو، به آنها روغن فرار می‌گویند. اسانس‌های گرفته شده توسط دستگاه اسانس‌گیر معمولاً بی‌رنگ هستند و در مجاورت نور و هوا به دلیل اکسیده شدن تیره می‌شوند. به همین جهت لازم است در محیط خنک و داخل بسته‌بندی و ظروفی نگهداری شوند که ورود نور و هوا به داخل آنها ممکن نباشد.
اسانس‌ها یا عصاره‌های مایع گیاهان به صورت بالقوه مفید هستند. در سال‌های اخیر بسیاری از مردم شروع به استفاده گسترده از روغن‌های ضروری یا اسانس برای درمان انواع بیماری‌های رایج کرده‌اند و برخی تحقیقات نشان می‌دهد که این محصولات ممکن است در موارد متعددی به تسکین علائم بیماری و بهبود دردهای ناشی از آن کمک کنند. اسانس‌های استخراج شده با دستگاه اسانس‌گیر زمانی که فرد به درستی از آنها استفاده کند، عموماً بی‌خطر هستند. اگر از دستگاه اسانس‌گیر برای تولیدی خود استفاده می‌کنید به خاطر داشته باشید همیشه اسانس‌ها را قبل از مالیدن روی پوست رقیق کنید و هرگز آنها را نخورید.
طرز کار دستگاه اسانس‌گیری
برای اسانس‌گیری از گیاهان مختلف باید مانند عملیات تقطیر، آب و قسمت‌هایی از گیاه که حاوی اسانس هستند، مثل گلبرگ گل محمدی یا برگ نعنا را داخل مخزن دستگاه اسانس‌گیر بریزید. بخار حاصل از جوشیدن گیاه و آب، پس از حرارت‌دهی وارد کندانسور دستگاه می‌شود تا خنک شود. بخار بعد از تبدیل شدن به مایع، توسط دکانتور دستگاه اسانس‌گیر به دو بخش روغن و آب تقسیم می‌شود که این روغن همان اسانس است.
روغن‌های معطر چگونه توسط دستگاه اسانس‌گیر از گیاهان استخراج می‌شوند؟
روش استخراج در نهایت به نوع ماده گیاهی مورد استفاده، محل قرارگیری روغن در گیاه و نوع محصول معطر مورد نظر شما بستگی دارد. ممکن است اصطلاحاتی مانند “استخراج” و “تقطیر” را شنیده باشید، اما معنی آنها چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟ استخراج فرآیند کلی جداسازی اسانس‌ها از مواد گیاهی را توصیف می‌کند و تقطیر یکی از روش‌های استخراج است. بیشتر مواد گیاهی ما به وسیله دستگاه اسانس‌گیر تقطیر می‌شوند تا به ما اسانس بدهد.
چرا اسانس‌ها را روغن ضروری می‌نامند؟
اسانس‌ها دارای رایحه‌های قوی هستند، زیرا از عصاره طبیعی گیاه توسط دستگاه اسانس‌گیری گرفته شدهاند. آنها همچنین برای حفظ سلامت روحی و جسمی، با به کارگیری محصولات زیبایی و روتین‌های شبانه ضروری هستند. ما آنها را روغن ضروری می‌نامیم و دلیل خوبی هم دارد! تعریف رسمی رایحه درمانی آن را به عنوان “کاربرد درمانی یا استفاده دارویی از مواد معطر (اسانس‌ها) برای درمان جامع” تعریف می‌کند. در سال ۱۹۹۷، سازمان بین‌المللی طبق استانداردی تعیین کرد که اسانس «محصولی است که از مواد خام گیاهی، یا از طریق تقطیر با آب و بخار یا از اپی‌کارپ مرکبات در یک فرآیند مکانیکی یا با تقطیر خشک توسط دستگاه اسانس‌گیر به دست می‌آید». اسانس‌ها دارای درجات مختلفی از مواد ضد میکروبی هستند و اعتقاد بر این است که خواص ضد ویروسی، نماتوسید، ضد قارچ، حشره‌کش و آنتی اکسیدانی نیز دارند.
کاربرد اسانس‌های گیاهی و دستگاه اسانس‌گیر
تولیدکنندگان از انواع اسانس برای تولید طیف وسیعی از محصولات استفاده می‌کنند. تولیدکنندگان لوازم آرایشی و بهداشتی از اسانس گیاهان برای تولید عطر و ادکلن، افزودن رایحه به کرم‌ها و شوینده‌های بدن و حتی به عنوان منابع آنتی اکسیدان‌های طبیعی در برخی محصولات مراقبت از پوست و مو و زیبایی استفاده می‌کنند. بسیاری از پزشکان طب طبیعی، مانند رایحه‌درمانگران، از اسانس‌ها برای خواص درمانی آنها استفاده می‌کنند. رایحه درمانی با پخش و انتشار این اسانس‌ها برای استنشاق در هوا انجام می‌شود.
رایحه‌درمانگران معتقدند که تنفس اسانس‌های معطر و وارد کردن آنها به ریه‌ها و جریان خون، به دلیل داشتن ترکیبات درمانی طبیعی ممکن است برای بدن مفید باشد. بعضی افراد برای پاکسازی سینوس‌های خود از بخور حاوی منتول که نوعی آروماتراپی محسوب می‌شود استفاده کرده می‌کنند. بر اساس یافته‌های محققان استنشاق منتول به روش بخوری می‌تواند احساس احتقان و تنگی نفس را کاهش دهد. علاوه بر استنشاق آنها، افزودن روغن‌های ضروری به روغن‌های دیگر و ماساژ دادن آنها روی پوست نیز ممکن است ترکیبات فعال را به بدن برساند. مصرف‌کنندگان هرگز نباید اسانس‌ها را مستقیماً بدون رقیق کردن آنها روی پوست بمالند، مگر اینکه تحت راهنمایی مستقیم یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی باشند. بلعیدن اسانس‌ها نیز خطرناک است. روغن‌های ضروری گرفته شده با دستگاه اسانس‌گیر نه تنها غلیظ هستند، بلکه می‌توانند سلول‌های حساس داخل بدن را نیز تحریک کنند.
در موارد نادر، برخی از افراد ممکن است از کپسول‌های خوراکی حاوی اسانس استفاده کنند. با این حال، باید این کار را فقط تحت راهنمایی یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی انجام دهند. به طور معمول، فرد نباید اسانس‌ها را در نزدیکی دهان یا مکان‌های دیگری که ممکن است وارد بدن شود، مانند چشم و گوش قرار دهد. طیف وسیعی از گیاهان وجود دارند که حاوی ماده موثر هستند. ماده موثر همان چیزی است که طی فرایند اسانس‌گیری توسط دستگاه اسانس‌گیر از گیاه جدا می‌شود. برخی از محبوب‌ترین اسانس ها عبارتند از:
اسطوخودوس
نعنا فلفلی
درخت چای
لیمو
پرتقال
پرتقال شیرین
اکالیپتوس
بابونه
یلانگ یلانگ
ترکیبات موجود در این روغن‌ها ممکن است دارای برخی اثرات سلامتی بر بدن انسان باشد. مقالات متعددی تاکنون وجود مواد دارویی در اسانس‌ها را برای تسکین بیماری‌های مختلف تایید کرده‌اند. از جمله بیماری‌ها و ناراحتی‌هایی که استفاده از روغن‌های ضروری حاصل از دستگاه اسانس‌گیر روی آنها تأثیر مثبت داشته عبارتند از:
سردرد
یبوست
افسردگی
تبخال
عفونت‌های سینوسی
درد عضلات
اضطراب
۱۰ کاربرد کلی برای اسانس‌های گیاهی
همانطور که می‌دانید، روغن به دست آمده از دستگاه اسانس‌گیر را می‌توان برای موارد مختلف استفاده کرد. اما آیا از گستردگی کاربردهای این روغن‌ها آگاه هستید؟ ده مورد از کاربردهای اسانس‌ها یا همان ماده موثر گیاهان به دست آمده از دستگاه اسانس‌گیر عبارتند از:
صابون‌ها و لوسیون‌های خانگی
روغن‌های ماساژ
محصولات مراقبت از مو
بخارساز و دیفیوزر
خوشبوکننده هوا
پاک کننده لکه چربی و روغن
بالشتک معطر لباس و پارچه
شوینده ظروف
روغن‌های درمانی
مواد بهداشتی و ضدعفونی‌کننده
