این اسانس فواید زیادی در زندگی روزمره ما دارد و می توان از آن برای صابون سازی و شمع های معطر استفاده کرد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا با ما همراه باشید.
گیاه شناسی شوید
اسانس شوید از گیاه یک ساله شوید که از خانواده جعفری (Apiaceae) است به دست می آید. این اسانس طعمی خوب و ملایم اما متمایز دارد. اعتقاد بر این است که این گیاه طبیعی بومی نواحی مدیترانه و اروپای شرقی است، اما در حال حاضر به طور گسترده در سراسر جهان برای مصارف خانگی و تجاری کشت می شود. شوید یک محصول تابستانه و زمستانه است که برای کشت مناسب نیاز به خاک شنی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید دارد.
شوید بومی اروپا، منطقه مدیترانه، نپال، پرو، اسپانیا، ترکیه، ونزوئلا است. این گیاه عمدتا در پاکستان، هند، سودان، ایالات متحده آمریکا، باهاما، بلژیک، جمهوری دومینیکن، بریتانیای کبیر، عراق و هند غربی کشت می‌شود.
اسانس شوید چیست
اسانس شوید مایعی زرد کم رنگ و شفاف با طعمی شیرین، تند، سوزان و رایحه ای تازه، علفی و کمی خاکی است. بوی مشخص آن بسیار شبیه زیره سیاه است. جزء شیمیایی اصلی آن کارون است که به روغن خاصیت آرامش بخش می دهد. این اسانس حدود ۷۰ ترکیب مختلف دارد که هر کدام خواص متفاوتی به آن می بخشد. این همان چیزی است که شوید را به یک اسانس همه کاره با فهرست طولانی از فواید تبدیل می کند.
اسانس شوید یا روغن شوید از تقطیر با بخار آب از دانه ها، برگ ها و ساقه های گیاه شوید به دست می آید. بذر شوید بیشترین درصد اسانس را تولید می کند که ۳ تا ۵ درصد است. برای تهیه ۱ لیتر اسانس شوید به ۲۵ کیلوگرم دانه خشک و ۶۰ تا ۳۳۰ کیلوگرم گیاه نیاز است. فواید اسانس شوید عمدتا کاهش کلسترول و خواص آنتی اکسیدانی آن است. این اسانس یکی از بهترین اسانس هایی است که حاوی قدرت شفابخش فوق العاده ای است.
تاریخچه مصرف شوید
شوید تاریخچه طولانی و متنوعی در میان فرهنگ های مختلف دارد. کلمه شوید از کلمه نورس «dilla» گرفته شده است که به معنای «برای آرامش یا آرام کردن» است. این به خواص آرام بخش معروف این گیاه اشاره دارد.
شوید نماد سلامتی و ثروت برای رومیان و یونانیان باستان بود که شاخه ای از این گیاه را به هر کجا که می رفتند حمل می کردند تا از خود در برابر نیروهای بدخواه و نفرین آنها محافظت کنند. در دوره قرون وسطی، معجون های حاوی شوید اغلب برای دفع اثرات سوء ارواح شیطانی و جادوگری استفاده می شد. یونانی ها اغلب شب ها برای القای خواب، شوید را روی چشم های خود قرار می دادند.
عروس‌های آلمانی با اعتقاد به اینکه شوید خوش شانسی را به همراه دارد، دسته‌های گل‌هایی را حمل می کردند که شوید با ظرافت در میان گل های دیگر چیده شده بود.
گلادیاتورهای رومی برای تقویت قوای خود قبل از رفتن به نبرد، غذای حاوی شوید را می خوردند. جنگجویان باستان نیز از عصاره شوید برای التیام زخم ها و سوختگی های خود استفاده می کردند.
اولین اشاره به شوید به حدود ۱۵۵۰ سال قبل از میلاد برمی گردد، جایی که از این گیاه به عنوان بخشی از مخلوط گیاهی سنتی برای کاهش درد استفاده می شود.
هیلدگارد فون بینگن (۱۰۹۸-۱۱۷۹) نیز شوید را در کار خود در مورد گیاهان دارویی توصیف و توصیه کرد. شوید یک گیاه بسیار قدیمی و محبوب در طب عامیانه است.
ترکیبات موجود در اسانس شوید
ترکیبات موجود در اسانس شوید
آلفا فلاندرن، دی کارون، دیل آپیول و لیمونن اجزای شیمیایی اصلی اسانس شوید هستند. سایر ترکیبات موجود در این اسانس عبارتند از: اوژنول، پینترن، کاروتن، لیمونات، دی پپتن، ایزوویژنول، میریدستیسین، فناندران و غیره.
طعم تند اسانس شوید به دلیل کارون (۲۳.۱٪) و لیمونن (۴۵٪) است. طعم معمولی روغن گیاه شوید به دلیل آلفا فلاندرن، لیمونن و اتر شوید (آنتوفوران) است.
درصد اجزاء تشکیل دهنده
- آپیول: ۸۱.۹۹ ٪
- آلفا فلاندرن: ۱۲ ٪
- لیمونن: ۲۶.۳۴ ٪
- اتر شوید : ۱۵.۲۳ ٪
- سابینن : ۱۱.۳۴ ٪
- آفاپینن: ۲ ٪
- n-تتراکوزان: ۱.۵۴: ٪
- نئوفیتادین: ۱.۴۳ ٪
- ان نکوزان: ۰۴ ٪
- n-تریکوزان ۱ ٪
- ان- نونادکان: ۱ ٪
- n-ایکوزان : ۰.۷۸ ٪
- n-هنیکوزان: ۰.۶۷ ٪
- β-میرسن: ۰.۲۳ ٪
- α-توژن: ۰.۲۱ ٪
فواید استفاده از اسانس شوید
به دلیل عطر و طعم خاص در صنایع غذایی کاربرد زیادی دارد. همچنین برای معطر کردن مواد شوینده، صابون ها و به عنوان جایگزینی برای روغن زیره سیاه استفاده می شود. فواید اسانس شوید به دلیل اهمیت دارویی آن مانند درمان بیماری های گوارشی، تسکین گاز معده، کمک به رفع کولیک و فعالیت ضد باکتریایی، ضد قارچی، تسکین درد، ضد تشنج و ضد استفراغ آن است.
روغن شوید دارای خواص زیادی است که به جوان ماندن پوست کمک می کند. پوست را سفت نگه می دارد، خطوط پیری و چین و چروک را کاهش می دهد. برای استفاده از این مزایا چند قطره اسانس را در کرم خود مخلوط کنید و هر روز آن را به سطح پوست بمالید.
اسانس طبیعی شوید برای موهای شما بسیار مفید است. اگر پوست سر خشک، شوره سر یا شپش سر دارید، این بهترین راه حل است. چند قطره اسانس را به روغن موهای معمولی خود اضافه کنید. هفته ای دو یا سه بار آن را روی موها و پوست سر خود بمالید تا نتیجه بگیرید.
اسانس شوید دارای خواص ضد افسردگی است. می توانید روغن شوید را برای رایحه درمانی در دیفیوزر قرار دهید تا حس مثبت و آرامش را القا کند و عطر تازه آن تمام افکار منفی را از ذهن شما دور کند. اگر چند قطره اسانس شوید را در شمع خود بریزید، ترکیبی منحصر به فرد از بوهای مرکباتی را در عطرها در هنگام روشن شدن به ارمغان می آورد.
این اسانس به دلیل خاصیت ضد انگلی می تواند به عنوان دافع حشرات مورد استفاده قرار گیرد. اگر از روغن شوید در روغن سوز خود استفاده کنید یا مقداری از آن را در گوشه اتاق خود بریزید، از ورود حشرات جلوگیری می کند. بسیار کارآمد عمل می کند و از حشرات جلوگیری می کند. همچنین برای شل کردن عضلات، تسکین گرفتگی‌های دردناک و القای خواب به روغن های ماساژ اضافه می شود.
کاربردهای اسانس شوید
رایحه درمانی
استنشاق عطر تازه و علفزاری که می تواند به کاهش استرس و اضطراب، آرامش ذهن و ایجاد خوابی آرام کمک کند. می تواند به تنهایی استفاده شود یا با روغن های آرام بخش دیگر ترکیب شود.
صنعت آرایشی
به طور گسترده در طیف گسترده ای از محصولات مراقبت از پوست برای روشن کردن لکه های تیره، کاهش علائم پیری استفاده می شود. اسانس شوید دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی است. صابون های ساخته شده از روغن شوید برای اکثر انواع پوست مناسب، سالم و بی خطر هستند. همچنین به دلیل داشتن بوی تازه و شیرین به عنوان تقویت کننده عطر در صابون ها استفاده می شود.
صنایع غذایی
به طور گسترده به عنوان یک عامل طعم دهنده در ترشی، آب نبات، آدامس و برخی از لیکورها استفاده می شود. افزودن اسانس شوید به جلوگیری از تشکیل قارچ نیز کمک می کند.
صنعت داروسازی
این اسانس به طور گسترده در فرمولاسیون های ضد حساسیت و ضد اسپاسم استفاده می شود.
فواید استفاده از اسانس شوید
خواص اسانس شوید برای سلامتی
خواص ضد میکروبی
اسانس شوید حاوی ترکیبات ضد میکروبی مانند مونوترپن، کارون و لیمونن است. بنابراین در برابر باکتری های مختلف مانند باسیلوس سوبتیلیس، باسیلوس سرئوس، استافیلوکوکوس اورئوس، اشریشیا کلی، سودوموناس آئروژینوزا، سالمونلا انتریتیدیس و سالمونلا تیفی موثر است.
برای جلوگیری از ایجاد عفونت، مقداری اسانس شوید به غذا اضافه کنید. در نتیجه عفونت های میکروبی موجود در اندام تناسلی، روده بزرگ، کلیه ها و مجاری ادراری را درمان می کند.
خواص ضد قارچی
اسانس شوید در درمان عفونت های قارچی چه به صورت موضعی و چه به صورت خوراکی بسیار مفید است. در حالی که اکثر ضد قارچ‌های طبیعی برای مختل کردن غشای سلولی قارچ‌ها به کار می روند، اسانس شوید با تحریک آپوپتوز سلولی قارچی یا مرگ برنامه ریزی شده به درمان این عفونت ها کمک می کند. این از بسیاری جهات برتر است، زیرا یک تکنیک مدیریت موثر است و احتمال کمتری دارد که در برابر یک دوره درمانی مقاوم باشد. همراه با درمان‌های ضد قارچ معمولی، ممکن است نرخ درمان بالایی را تضمین کند.
این روغن از رشد قارچ هایی مانند آسپرژیلوس نایجر، آسپرژیلوس فلاووس، ساکارومایسس سرواسه، اسکلروتینیا اسکلروتیوروم زیموسپتوریا تریتیکی، فوزاریوم پرولیفراتوم و فوزاریوم ورتیسیلیوئیدس جلوگیری می‌کند.
خواص آنتی اکسیدانی
آپیول، لیمونن و سابینن، کارون و مشتقات آن در اسانس شوید به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی عمل می کنند. بنابراین، پاک کننده های قوی رادیکال های آزاد هستند و برای درمان پیری زودرس و درمان سرطان با جلوگیری از آسیب اکسیداتیو از طریق پراکسیداسیون لیپیدی مفید هستند.
خاصیت ضد التهابی
کارون و لیمونن موجود در اسانس شوید دارای اثرات ضد التهابی و ضد درد هستند بنابراین این روغن برای درمان التهاب و درد مفید است.
خواص ضد سرطانی
وجود آنتوفوران، کارون و لیمونن در اسانس شوید اثرات شیمیایی پیشگیرانه را در برابر سلول های تومور نشان می دهد، بنابراین از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند.
خواص ترمیم کننده زخم
این اسانس حاوی α-فلاندرن، پی سیمن و کارون است. بنابراین، استفاده از پماد حاوی اسانس شوید با بهبود اپیتلیال شدن مجدد، رگزایی، فیبروبلاست و رسوب کلاژن از رشد باکتری ها جلوگیری می کند، التهاب و ناحیه زخم عفونی را کاهش می دهد.
کاهش افسردگی، آرامبخش و بهبود اختلال خواب
اسانس شوید برای کاهش افسردگی، اضطراب و مسائل مربوط به بی خوابی بسیار مفید است. اسانس شوید دارای خواص ضد افسردگی و یک عامل کاهش دهنده اضطراب موثر است که برای کمک به مدیریت علائم بیش فعالی (ADHD) در کودکان و اختلال اضطراب اجتماعی در بزرگسالان استفاده می شود. این اسانس به عنوان جایگزینی برای داروهای تجویزی خواب بسیار مفید است، زیرا هیچ اثر ماندگاری در استفاده آن وجود ندارد.
کارون موجود در اسانس شوید به ماهیچه های ما کمک می کند تا آرام شوند و سریع تر بخوابید. یکی دیگر از عناصر حیاتی آن خاصیت آرام بخشی است که به آرامش سیستم قلبی- عروقی ما کمک می کند. این اسانس برای آرامش و خواب بهترین است و برای مبارزه با تنش و عصبانیت عالی است.
به درمان کاندیدیاز واژن کمک می کند
کارون و لیمونن موجود در اسانس شوید (۲% حجمی) با آسیب رساندن به غشای پلاسمایی مخمر در برابر چندین گونه کاندیدا از جمله کاندیدا آلبیکنس، کاندیدا پاراپسیلوزیس، کاندیدا کروسی و کاندیدا تروپیکالیس فعال است. بنابراین، این روغن دارای اثرات ضد کاندیدا است و جایگزینی امیدوارکننده برای درمان عفونت واژن کاندیدا (واژینیت مونیلیال) است.
سطح کلسترول را کاهش می دهد
مصرف روزانه اسانس شوید به مدت ۲ هفته تأثیر شگفت انگیزی بر کاهش کلسترول تام، تری گلیسیرید و کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL-C) معروف به کلسترول بد و افزایش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL-C) که کلسترول خوب نامیده می شود، دارد. زیرا این روغن حاوی آلفا فلاندرن، لیمونن و کارون است که سطح تری گلیسرید را تقریبا ۴۲٪ کاهش می دهد و یک عامل محافظت کننده قلب و عروق است.
درمان آکنه و حفظ جوانی پوست
اسانس شوید دارای یک جزء ضد میکروبی و یک ماده ضد التهابی است که به کاهش تورم و جوش های آکنه کمک می کند. همچنین از آنتی اکسیدان ها تشکیل شده و به خلاص شدن از شر سموم ماندگار موجود در پوست و از بین بردن رادیکال های آزاد کمک می کند. این اسانس گردش خون زیر پوست شما را تنظیم می کند. در نتیجه پوست شما را جوان و شاداب نگه می دارد.
هضم غذا را تسهیل می کند
اسانس شوید یک درمان عالی برای مشکلات مربوط به هضم است. در درمان اختلالات گوارشی و نفخ معده موثر است و در چند سال اخیر استفاده می شود. می تواند ترشح شیره های گوارشی، اسیدها و صفرا را تحریک کند. همچنین درد معده را که ممکن است به دلیل هضم نامناسب ایجاد شود را مهار می کند. عطر اسانس شوید با تحریک غدد بزاقی به رفع مشکلات مربوط به هضم کمک می کند. همچنین برای جلوگیری از شرایطی مانند یبوست مفید است.
خواص اسانس شوید برای سلامتی
خواص ضد اسپاسم
اسپاسم دوره‌هایی از انقباضات غیرطبیعی و ناخواسته است. آنها می توانند در اعصاب، مجاری تنفسی، ماهیچه ها یا روده ها رخ دهند. آنها می توانند خود را به صورت سکسکه، تشنج، سرفه، کشیدگی عضلات، گرفتگی عضلات، یا حتی حملات صرعی نشان دهند. استفاده از اسانس شوید می تواند به آرام کردن این اسپاسم ها کمک کند.
خواص شیر افزایی دارد
گالاکتاگوگ ماده ای است که به افزایش تولید شیر مادر کمک می کند. روغن شوید برای نوزادان مفید است و می تواند به تولید شیر نیز کمک کند. این خاصیت روغن شوید برای مادران در شیردهی اول مفید است، زیرا ممکن است در تولید شیر کافی برای رفع نیازهای کودک خردسال دچار مشکل شوند.
این اسانس بسیار بی خطر است و می توان آن را روزانه در چای یا نوشیدنی انتخابی مصرف کرد. حتی گفته شده می توان آن را مستقیما در اطراف نوک پستان (به صورت موضعی) استفاده کرد، زیرا اشتها را تحریک می کند و می تواند تغذیه نوزاد را بهبود بخشد.
آسیب کبدی را درمان می کند
اسانس طبیعی شوید فعالیت های محافظتی کبدی را نشان می دهد و از آسیب سلول های کبدی ناشی از سمیت CCl4 جلوگیری می کند.
کمک به کاهش وزن
اسانس شگفت انگیز شوید برای کاهش هوس قند و شیرینی نیز استفاده می شود. این روغن برای سرکوب اشتها خوب است و یکی از اسانس هایی است که می تواند به عنوان بخشی از برنامه کاهش وزن کلی استفاده شود. اگر بتوانید هوس شیرینی خود را کاهش دهید، کمتر به غذاهای شیرین و پرچرب علاقه مند خواهید شد.
افزایش تعریق طبیعی
اسانس شوید می تواند باعث تعریق شود که باعث ایجاد حس سبکی در بدن شما می شود. این اسانس همچنین به خلاص شدن از شر مواد سمی اضافی، آب و نمک از بدن شما کمک می کند. در نتیجه منجر به کاهش تورم، کاهش فشار خون و محافظت از سلامت کلی پوست شما می شود.
بوی بد را از بین می برد
اسانس معطر شوید یک پاسخ موثر برای بوی بدن و بوی اتاق است. می توانید از این اسانس به عنوان خوشبو کننده هوا در ماشین و اتاق خود استفاده کنید. همچنین می توانید از آن برای از بین بردن بوی عرق روی لباس خود استفاده کنید.
دافع پشه و خاصیت حشره کشی
از اسانس (۲/۱ %) می توان برای جلوگیری یا کاهش رشد لارو پشه استفاده کرد. از آنجایی که حاوی p-Cymenealpha، آلفا- فلاندرن، کاروون و سیس-سابینول است که دارای فعالیت لاروکشی خوب در برابر آنوفل استفنسی است باعث کاهش رشد (۹۰ %) لاروها می شود.
اسانس شوید حاوی مقدار زیادی کارون و لیمونن است که در برابر آفاتی مانند Tribolium castaneum (آفت حشره آرد گندم)، Sitotroga cerealella، Sitophilus oryzae، Sitophilus zeamais، و Tyrophagus putrescentiae اثر حشره کشی نشان می دهد.
روش استفاده از اسانس شوید
- سوپ یا سالاد خود را با کمی اسانس شوید مزه دار کنید.
- ۱ تا ۲ قطره را قبل از خواب به یک چای گیاهی اضافه کنید تا خوابی آرام داشته باشید.
- برای تنفس عمیق قفسه سینه را با یک قطره اسانس ماساژ دهید
- بعد از صرف غذا، معده خود را با یک قطره اسانس ماساژ دهید
- برای جلوگیری از هوس خوردن شیرینی، مچ دست را با یک قطره اسانس ماساژ دهید و عطر آن را استشمام کنید تا هوس بیش از حد به قند را کنترل کنید.
- شوید می تواند به تازه نگه داشتن غذا برای مدت طولانی تری کمک کند. بنابراین سبزیجات خود را با آب و چند قطره اسانس آن بشویید و همچنین با یکی، دو قطره اسانس غذای خود را آماده کنید.
- برای کمک به تعریق بیشتر و دفع سموم از بدن، اسانس شوید را می توان قبل از رفتن به سونا به کف پاهای خود بمالید.
روش استفاده از اسانس شوید
اسانس شوید را به سه روش زیر می توانید استفاده کنید
- استفاده موضعی – همیشه ابتدا یک ناحیه کوچک را آزمایش کنید تا هرگونه حساسیت یا آلرژی را بررسی کنید. سپس با روغن حامل (مانند روغن نارگیل) کم کم مخلوط کنید و به ناحیه مورد نظر بمالید.
- انتشار – اسانس روغنی شوید برای پخش در خانه عالی است.
- مستقیم استنشاق کنید – اگر دستگاه پخش کننده ندارید یا احساس نمی کنید که به اندازه کافی قوی است، چند قطره به بالش خود اضافه کنید یا شیشه اسانس را مستقیما بو کنید، یا پارچه ای را به اسانس آغشته نمایید و با خود حمل کنید.
اسانس شوید با چه روغن های به خوبی ترکیب می شود
اسانس شوید به خوبی با روغن های مرکبات، علفی و تند از جمله لیمو، لیموترش، ترنج، پرتقال وحشی، میخک، جوز هندی، گشنیز، پونه کوهی و زیره ترکیب می شود و به شما امکان می دهد ترکیب قوی تری ایجاد کنید که حاوی فواید سلامتی بیشتری باشد.
اقدامات احتیاطی و عوارض جانبی اسانس شوید
آلرژی زایی
اسانس شوید عوارض جانبی ندارد یا عوارض آن بسیار کم است. به ندرت ممکن است منجر به واکنش های آلرژیک، استفراغ، اسهال، خارش دهان، کهیر زبان و تورم گلو شود. هرگز آن را مستقیما و رقیق نشده روی پوست استفاده نکنید، مگر اینکه توسط یک متخصص توصیه شود.
اگر سابقه تشنج دارید با احتیاط استفاده کنید. همیشه قبل از استفاده گسترده، حساسیت پوست را تست کنید و در صورت امکان روی پاها استفاده کنید. استفاده بیش از حد از هر اسانسی می تواند منجر به حساسیت پوست شود. دور از چشم، گوش یا بینی استفاده شود. همه اسانس ها یکسان ساخته نمی شوند، بنابراین مارک ها را با دقت آزمایش کنید و هرگز از آنها به روشی که سازنده آن توصیه نمی کند استفاده نکنید.
همیشه از یک اسانس با کیفیت خوب استفاده کنید تا مطمئن شوید که روغن خالص دریافت می کنید. برخی از روغن های ارزان تر حاوی مواد دیگری هستند که ممکن است باعث تحریک شوند.
دوران بارداری و شیردهی
با توجه به اینکه هیچ مطالعه ای در مورد اثرات طولانی مدت اسانس شوید بر سلامتی افراد انجام نشده است، لذا توصیه می شود در دوران شیردهی و بارداری حتما با پزشک متخصص مشورت نمایید. در صورت مشاهده هر گونه واکنش یا عوارض جانبی، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
سخن آخر
اسانس شوید برای سلامتی بسیار عالی است، اما به ندرت در مورد آن صحبت می شود. با این حال معمولا توسط رایحه درمانگران حرفه ای استفاده می شود، زیرا بسیار همه کاره است و تمام مزایای سلامتی که در بالا ذکر شد را دارد. سعی کنید آن را حتما امتحان کنید و در مجموعه خود نگه دارید.
